هەلبژارتنێن پەرلەمانێ کوردستانێ یێن ١٩٩٢ و کاریگەریا ئەنجامێ وان لسەر پارتی گەل
DOI:
https://doi.org/10.25007/ajnu.v12n3a1444الملخص
هەلژارتنێن ١٩٩٢ ئێک ژ دەستکەفتێن بزاڤا ڕزگاریخوازیا کوردی بوو، جهێ گرنگی پێداکرنێیە، سەرەرایێ وان ناکوکی و بارودوخێن دژواریێن کوردستان تێدا دەربازدبوو، بەرەیێ کوردستانی ل دوماهیێ شیا بریارا ئەنجامدانا هەلبژارتن بدەتن، بۆ دامەزراندنا پەرلەمان و حکومەتا هەرێما کوردستانێ، هەلبژارتن یەکەم ئەزمونا دیموکراسیا کوردی بوویە بۆ شەرعیەت دانا دەستهەلاتا کوردی، کۆ جهێ بەرەیێ کوردستانێ بگریتن، ل ڕاستیدا ئەنجامدانا پروسێسا هەلبژارتنا نە بریارەکا ب ساناهی بوویە، چونکی حکومەتا عیراقێ ب هەمی لایەکێڤە گەماردانابوو سەر کوردستانێ، ژلایەکیێ دیترڤە فشارێن هەرێمی ل سەر هەرێما کوردسانێ هەبوون داکۆ چ قەوارەیێن جوگرافی یێن کوردی دروست نەبن، دیسان هەمی لایەنێن سیاسی یێن ئەندام بەرەیێ کوردستانیدا دگەل هندێ نەبوون هەلژارتن بهێنەکرن، لێ ل دوماهیێ سەرەرایێ چەندین کێموکاسیا هەلبژارتن هاتنە ئەنجامدان.
د ئەڤێ ڤەکولینێدا بەحس لسەر چاوانیا بریاردانا یاسا هەلبژارتنا ژلایێ بەرەیێ کوردستانێ ڤە هاتیە بەحسکرن، پاشان برێڤەچوون و ئەنجامدانا هەلبژارتنا و وان سەرپێچیا یاسایی و نەپاقژیا هەلبژارتنا ژلایێ پارتێن سیاسیڤە هاتیەکرن، هەر چەندە پتریا لایەنێن سیاسی ل سەر ئەنجاما ڕازینەبوون بەلێ ل دوماهیێ ئەنجام هاتنە پەسەندکرن و بتنێ پارتی و ئێکەتی سەرکەفتن، کورسیێن پەرلەمانی دناڤبەرا واندا ب وەکهەڤی هاتنە دابەشکرن.
ئەنجامێ هەلبژارتنا کاریگەریەکا نەرینی لسەر پارتێن سەرنەکەفتین هەبوو، لەورا وان هەولدان خۆ باشتر ئامادەبکەن، پاشان هزرا ئێکگرتنێ دناڤبەرا پارتی گەل و حسک و پاسودا کەفتە ڕوژەڤێدا، چونکی هەر سێ لایەن توشی شکەستنێ ببوون، سەر ئەنجام سەرکردایەتیا هەر سێ
لایەنا ل سەر ئێکگرتنێ د چارچوڤێ ئێک حزبدا رازیبوون، پاشی ١٩٩٢ وان حزبا یەکگرتنا کوردستانێ دامەزراند، بەلێ ژیێ وێ یێ کورتبوو، چونکی ل ١٩٩٣ خۆهەلوەشاند دگەل پارتی دیموکراتی کوردستان ل ١٦ ئابا ١٩٩٣ ل کونگرێ ١١دا ئێکگرتن ئەنجامدا.
التنزيلات
المراجع
لیستا ژێدەران
بەلگە نامە یێن نەبەلاڤکری
• الجبهە الکردستانیە ــ العراق، قرارات الجبهە الکردستانیە فی جلسات یومی ٧ ــ ٨/٤/١٩٩٢.
• حزب الشعب الدیمقراگی الکردستانی، المکتب السیاسی، الی جمیع الفروع المناچلە، ٢٠/٦/١٩٩٢.
• حزب الشعب الدیمقراگی الکردستانی، المکتب السیاسی، حول الانتخابات فی کوردستان.
• حزب الشعب الدیمقراگی الکردستانی، المکتب السیاسی، لجنە الانتخابات المرکزیە الی جمیع الفروع و الاژاعە المرکزیە FM اربیل و تلفزیون دهۆک و گەل و بوتان و پێشەنگ و الی اعچاء لجنە الانتخابات المرکزیە، ١١/٤/١٩٩٢.
• القیادە السیاسیە المشترکە، پاسوک ــ گەل ــ سوسیالست، ١٩/٦/١٩٩٢.
بەلگەنامێن بەلاڤکری
• البلاغ الختامی لاجتماع القیادە المشترکە لاحزاب: الاشتراکی ــ پاسوک ــ الشعب، ٢٨/٧/١٩٩٢.
• بیان الخگوات التوحیدیە ڵحزاب پاسوک و الاشتراکی و الشعب، ٨ حزیران ١٩٩٢.
• ئە.م.س.پ.د.ک، البلاغ الختامی للمۆتمر التوحیدی لحزب یەکگرتن الکوردستانی/اللجنە المرکزیە حزب یەکگرتن الکوردستان، ٢٨/٨/١٩٩٢.
ناما ماستەرێ
• ئاراس عەبدولرەحمان مستەفا، راپەرینێ ئادارێ ١٩٩١ز لە باشوری کوردستان، نامەی ماستەر، کولیژی زانستە کومەلایەتیەکان، زانکوی کویە، ٢٠٠٨.
پەرتوک ب کوردی
• بەدران ئەحمەد حەبیب، هەلبژاردنەکانی کوردستان ١٩ ئایار ١٩٩٢، بەلگە و دەستهاوێژ، چ٢، مگبعە وزارە التربیە، (اربیل ــ ٢٠٠٠).
• ح. گەوهەری، ڕاپورت دەربارەی هەڵبژاردن و پەرڵەمانی کوردستان (٩/٥/١٩٩٢ ــ ٤/٦/١٩٩٢)، (ستۆکهۆڵم ــ ١٩٩٢).
• خەلات موسا یوسف، پارت و ڕەوتێن ئیسلاما سیاسی ل هەرێما کوردستانێ ــ عیراق ٥ی ئادارا ١٩٩١ ــ ٩ی نیسانا ٢٠٠٣، ڤەکۆلینەکا مێژوویی سیاسییە، چاپخاننا زانکۆیا دهۆک، (دهۆک ــ ٢٠١٢).
• رودهوف و میخایل لیزینبرک و پیتر موولەر، هەلبژاردنەکانی کوردستانی عیراق ١٩/مایس ١٩٩٢ ئەزمونێکی دیموکراسیانە، و: ئینگلیزی: صفوف رشید صدقی، لەبلاوکراوەکانی لیژنەی سلێمانی ڕێکخراوی مافی مروڤـ لە کوردستان، چاپ کومەلەی دوستایەتی هولەند و کوردستان (هولندا ــ ١٩٩٤).
• رێکار ئەحمەد، یەکگرتن و هەلوەشانەوە، چاپخانەی بەهەست، (سلێمانی ــ ٢٠١٦).
• سەڵاح رەشید، مام جەلال ــ دیداری تەمەن ــ لە لاوێتیەوە بۆ کۆشکی کۆماری، بەشی دوەم، چ٢، چاپخانا کارۆ، (سلێمانی ــ ٢٠١٧).
• فەرهاد عەونی، ئەزموونی روژنامەوانیم، چاپخانەی رۆژهەلات، (هەولێر ــ ٢٠١١).
• فەرهاد عەونی، رۆژگارم ئاوا تێپەڕی، ب١، چاپخانەی رۆژهەلات (هەولێر ــ ٢٠١٦).
• فۆاد سدیق، گەردەڵولی سیاسەت، چاپ بەرێوەبەرایەتیی چاپخانەی رۆشنبیری هەولێر، (هەلێر ــ ٢٠٠٦).
• محەمەد حاجی مەحمود، ڕوژ ژمێری پێشمەرگەیەک ١٩٧٦ ــ ١٩٩٦، ب٤، چاپخانە و ئوفیسێتی دبلان، (سلێمانی ــ ٢٠٠٩).
• محمەد شاکەلی، لە بزوتنەوەوە بۆ حزبی سوسیالیستی کوردستان ١٩٧٦ ــ ١٩٩٣، چاپخانەی کارو (کەرکوک ــ ٢٠١١).
پەرتوک ب عەرەبی
• فاچل الزهاوی، حرب الخلیج و انتفاچە کوردستان العراق، مگبعە روون، (السلیمانیە ــ ٢٠٠٤).
• رحیم عجینە، الاختیار المتجدد ژکریات شخصیە و صفحات من مسیرە الحزب الشیوعی العراقی، مگبعە اوفسیت، (بغداد ــ ٢٠٠٩).
• مایکل میدوکرفت و مارتن لون، من جمعیە الاصلاحات الانتخابیە، انتخابات البرلمان الکوردی فی العراق و انتخابات قائد الحرکە التحرریە الکوردیە الپلاپاء، ١٩ مایس عام ١٩٩٢، مگبعە وزارە التربیە، (اربیل ــ ١٩٩٦).
بەلاڤکریێن رێکخراو و پارتێن سیاسی
أ ــ ب زمانێ کوردی
• پروگرام و پەیرەوی ناوخوی حزبی یەکگرتنی کوردستان.
• دەستەی لێکولینەوە لە مەکتەبی ناوەندی ڕوشنبیری و ڕاگەیاندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، شەری هەلبژرادن و نەفیر عامەکەی جەلال تالەبانی، (١٩٩٥ ــ پیرمام).
ب ــ ب زمانێ عەرەبی
• المجموعە القانونیە الدولیە لحقوق الإنسان انتخابات بلا حدود تقریر حول انتخابات مایس ١٩٩٢ فی کوردستان العراق، گ١، مگبعە وزارە التربیە، (اربیل ــ ١٩٩٩).
روژنامە
أ ــ ب کوردی
١- روژناما خەبات.
٢- روژناما بوتان
٣- روژناما کوردستانی نوێ.
٤- روژنامەی برایەتی
ب ــ ب عەرەبی
٥- جریدە بوتان
٦- جریدە گەل (الشعب)
چاڤپێکەفتن
ناڤ جهـ و مێژوویا چاڤپێکەفتنێ
• چاڤپێکەفتن دگەل فەرهاد عەونی هەولێر، ل ١٩/٩/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل عبدالمجید ابراهیم عزیز (مجید رزگاری) هەولێر، ل ٢٨/٨/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل عبدالله عزیز خالید (عبدالله ئاگرین) هەولێر، ل ١٧/٤/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل عدنان رەشاد مفتی هەولێر، ل ٥/٩/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل عپمان محمود عبدالرحمن دهۆک، ل ١٩/٤/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل بروسکە نوری شاوێس هەولێر، ل ٢/٤/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل عبدالله صالح حفڤ الله دهۆک، ل ٢٤/٣/٢٠١٦.
• چاڤپێکەفتن دگەل نیهاد لگیف سلیم هەولێر، ل ٦/٣/٢٠١٦
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
بيان الحقوق الفكرية
حقوق التأليف
يوافق المؤلفون الذين ينشرون في هذه المجلة على المصطلحات التالية:
١. يحتفظ المؤلفون بحقوق الطبع والنشر ومنح حق المجلة في النشر الأول مع العمل المرخص له في نفس الوقت بموجب ترخيص المشاع الإبداعي [سيسي بي-نك-ند 4.0] الذي يسمح للآخرين بمشاركة العمل مع الإقرار بحقوق التأليف والنشر الأولي في هذه المجلة.
٢. يمكن للمؤلفين الدخول في ترتيبات تعاقدية إضافية منفصلة للتوزيع غير الحصري للنسخة المنشورة من المجلة من العمل (على سبيل المثال، نشرها في مستودع مؤسسي أو نشرها في كتاب) مع الإقرار بنسخة أولية نشر في هذه المجلة.
٣. يسمح للمؤلفين وتشجيعهم على نشر عملهم عبر الإنترنت (على سبيل المثال، في المستودعات المؤسسية أو على موقعهم على الويب) قبل وأثناء عملية التقديم، حيث يمكن أن يؤدي إلى التبادلات الإنتاجية، فضلا عن الاستشهاد المبكر والأكبر للعمل المنشورة ( انظر تأثير النفاذ المفتوح).
نقل حقوق الطبع والنشر
بيان الخصوصية
المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز ملتزمة بحماية خصوصية مستخدمي موقع المجلة هذا. سيتم استخدام الأسماء والتفاصيل الشخصية وعناوين البريد الإلكتروني التي تم إدخالها في هذا الموقع الإلكتروني فقط للأغراض المعلنة لهذه المجلة ولن يتم إتاحتها لأطراف ثالثة بدون إذن المستخدم أو الإجراءات القانونية الواجبة. موافقة المستخدمين مطلوبة لتلقي الاتصالات من المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز للأغراض المعلنة للمجلة. ويمكن توجيه الاستفسارات المتعلقة بالخصوص إلى [email protected]