ڕەنگڤەدانا سیاسى یا بیردوزێن ناسیۆنالیزمێ ل سەر ناسیۆنالیزما کوردى

المؤلفون

  • Hawar Khalil Tahir Department of International Relations and Diplomacy, College of Political Sciences, University of Duhok, Iraqi Kurdistan Region.

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v13n1a1668

الملخص

ڤەکۆلین ل سەر تێگەهـ و شرۆڤەکاریا ناسیۆنالیزمێ فرە ڕەهەندییە، تیۆرێن جوراوجورێن گرێدایى ب خواندنێن ناسیۆنالیزمێ، ئێک ژ ئەڤان ڕەهەندانە. هندەک تیۆرێن ناسیۆنالیزمێ ل سەدێ ٢١ێ گرنگیەکا تایبەت بخۆڤە وەرگرتییە و ئەڤ چەندە هەڤبەستە ب کۆمەکا ئەگەران کو بەرزبوونا ڕێژا دەولەتان ل سەر بنیاتێ ئەتنیک-نەتەوە، ب تایبەت ل هەرێمێن د قوناغا گەشەسەندنێدا، ئێک ژ فاکتەرێن سەرەکییە. بۆ نموونە، وەک تیۆرا مۆدێلا کو Gellner گرنگیێ پێددەت یا بناڤێ مۆدێرنیزم یان نویگەرایى (modernism)، ناسیۆنالیزم ژ ئەنجامێ ناکۆکیێن جڤاکى-ئەتنیکى سەرهەلدایە. ئانکو ژ هەمیا گرنگتر، دەربازبوونا جڤاکى ژ جڤاکەکێ کشتوکالى بۆ جڤاکەکێ پیشەسازى. بەلێ تیۆرا ئەزەلگەرایى (primordialism) بەروڤاژیا تیۆرا نویگەرایى هەلسەنگاندنێ بۆ ناسیۆنالیزمێ دکەت و تەکەزى ل سەر ڤێ چەندێ دکەت کو نەتەوە ناسیۆنالیزمێ درستدکەت، بەلێ نوێگەرایى بەروڤاژیا ڤێ چەندێیە. د  ئەڤێ ڤەکۆلینێدا دێ هەلسەنگاندن بۆ ئەڤان تیۆران و هندەک تیۆرێن دیترێن مینا ئەتنیک-سیمبۆلگەرایى (ethno-symbolism) گرێدایى ب هزرا ناسیۆنالیزمێ هێتەکرن ئەوێن تایبەت ب پرسێن دەستەبەرکرنا مافێ-چارەنڤیس یان بابەتێ سەربخۆیێ کو بۆ نەتەوەیێن مینا کوردان گرنگیەکا تایبەت هەیە. د ڤێ ڤەکۆلینێدا دێ بزاڤ هێتەکرن تیۆرێن ناسیۆنالیزمیێن پێتر ب کێشا ناسیۆنالیزما کوردى گرێدایى بهێنە دەستنیشانکرن و هەلسەنگاندن. هەلبەت قوناغێن گەشەکرن و گرنگیدان ب بنەمایێن کلتورى کارەکێ پێش مەرجە بۆ پرسێن سیاسیێن د چارچووڤێ مافێ-چارەنڤیسدا دهێنە شۆپاندن، لەوما ئەڤ تیۆرێن دهێنە گەنگەشەکرن هەم هەلسەنگاندن بۆ بها و نرخێن کلتورى دکەت و هەم ژى بارگرانى دێ پێتر ل سەر پرسێن پێڤاژویا سیاسى بیت.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

Anderson, Benedict. (1983) Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, London/New York, Verso.

Armstrong, John A. (1982) Nation Before Nationalism, Chapel Hill: University of North Carolina Press.

Barth, Fredrik. (1969) Ethnic Groups and Boundaries: The Social Organization of Culture Difference, Long Grove, Illinois: Waveland Press, INC.

Benei, Veronique. (ed.), (2005) Manufacturing Citizenship: Education and Nationalism in Europe, South Asia and China, Routledge, Taylor & Francis Group.

Breuilly, John. (1982) Nationalism and the State, Manchester: Manchester University Press.

Brown, David. (2000) Contemporary Nationalism: Civic, Ethnocultural and Multicutural Politicies, Routledge.

Brown, David. (1999) ‘Are there good and bad Nationalism’, in: David Brown, Nation amd Nationalism, Routledge.

Brubaker, Roges. (2004) Nationalism Reframed: Nationhood and the National Question in the New Europe, Cambridge: Cambridge University Press.

Bruinessen, Martin van. (2003) ‘Ehmedi Xani’s Men u Zin and Its Role in the Emergence of Kurdish National Awareness’, in: Abbas Vali (ed.), Essays on the Origins of Kurdish Nationalism, California: Mazda Publishers, Inc., Costa Mesa.

Conner, Walker. (1972), ‘Nation-building or Nation-destroying?’, World Politics, Vol. 24, No. 3.

Conversi, Daniele. (2007) ‘Mapping the Field: Theories of Nationalism and the Ethnosymbolic Approach’, in: Athena S. Leoussi and Steven Grosby, (eds.), Nationalism and Ethnosymbolism: History, Culture and Ethnicity in the Formation of Nations, Edinburgh University Press.

Etherington, John. (2003) Nationalism, National Identity and Territory: The Case of Catalonia, PhD thesis, Departament de Ciencia Politica i Dret Public, Universitat Autonoma de Barcelona.

Özkirimli, Umut. (2010) Theories of Nationalism: A Critical Introduction, Hampshire: Palgrave Macmillan.

Gal, Allon. (2007) ‘Historical Ethno-symbols in the Emergence of the State of Israel’, in: Athena S. Leoussi and Steven Grosby (eds.) Nationalism and Ethnosymolism: History, Culture and Ethnicity in the Formation of Nations, Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.

Guibernau, Montserrat. (1996) Nationalism: The Nation-State and Nationalism in the Twentieth Century, Combridge: Polity Press.

Mishra, M. Kumar. (2016) ‘Elites, Nationalism and Nation-States’, International Journal of Humanities & Social Science Studies (IJHSSS), Volume-III, Issue-I.

Halliday, Fred. (2006) ‘Can We Write a Modernist History of Kurdish Nationalism?’, in: Faleh A. Jabar and Hosham Dawod (eds.) The Kurds: Nationalism and Politics, London, San Francisco and Beirut: SAQI.

Hobsbawm, Eric. (1983) The Invention of Tradition, Cambridge: Cambridge University Press.

Horowitz, Donald. (1985) Ethnic Groups in Conflict, California: University of California Press.

Jenkins, Brian and Spyros A. Sofos. (1996) Nation & Identity in Contemporary Europe, London and New York: Routledge, eds..

Llobera, Josep. (1999) Recent Theories of Nationalism, Barcelona: University of London.

Shils, Edward. (1957) ‘Primordial, Personal, Sacred and Civil Ties: Some Particular Observations on the Relationships of Sociological Research and Theory’, The British Journal of Sociology, Vol. 8, No. 2, Jun.

Sinantorunu, Betul. (np) ‘Debate on Theories of Nationalism and State Creation’, Middle East Technical University.

Smith, D. Anthony. (2004) The Antiquity of Nations, Polity Press Ltd.

Smith, D. Anthony. (2001) Nationalism: Theory, Ideology, History, Cambridge: Polity Press Ltd.

Smith, D. Anthony. (1998) Nationalism and Modernism: A Critical Survey of Recent Theories of Nations and Nationalism, Taylor & Francis Group, Routledge.

Smith, D. Anthony. (1983) Theories of Nationalism, Now York: Holmes & Meier, 2nd ed.

Smith, D. Anthony. (1979) Nationalism in the Twentieth Century, Canberra: Australian National University Press.

Vali, Abbas. (2003) ‘Nationalism and the Question of Origins’, in: Abbas Vali (ed.), Essays on the Origins of Kurdish Nationalism, California: Mazda Publishers, Inc., Costa Mesa.

Verkuyten, Maykel. (1999) Etnische Identiteit: Theoretische en Empirische Benaderingen, Amsterdam: Het Spinhuis.

احمد، محمد رحمان (٢٠٢١)، پەیوەندى نێوان دەستەلات و هێزەکۆمەلایتەکان لە هەرێمى کوردستاندا، ناوەندى حەمرین بۆ توێژینەوەى ستراتیژى.

بارزانى، مەسعود (2020)، بۆ مێژوو، هەولێر، رۆکسانا، چاپى دووەم، تشرینى یەکەم.

بارزانى، مسعود (2004)، بارزان: بزوتنەوەى رزگاریخوزاى کورد، شۆرشى ئەیلوول ١٩٦١-١٩٧٥، بەرگى سێیەم، بەشى یەکەم، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە – هەولێر.

مەلاقادر، محەمەد (2007 خەباتنامە – کورتە مێژووى پارتى و کولتوورى بارزانى نەمر، دەزگاى چاپ و بلاوکردنەوەى ئاراس، هەولێر.

على، جعفر، (٢٠١٣)، ناسیۆنالیزم و ناسیۆنالیزمى کوردى، (چاپخانا رۆژهەلات، هەولێر، چاپى دووەم).

خلیل، هەوار تاهر، (2021)، 'رێکخستن و مۆبیلیزەکرنا بزاڤا رزگاریخوازى د هەڤگرێکا ناسیۆنالیزمێ دا: شۆرشا ئەیلوولێ (1961-1975) وەک نموونە'، کۆنفرانسێ زانستى نێڤدەولەتى، ئینسکلۆپێدیا پارتى دیموکراتى کوردستان – سەنتەرێ بێشکچى بۆ ڤکۆلینێن مرۆڤایەتى – سەنتەرێ ڤەکۆلینێن جینۆسایدێ، زانکۆیا دهۆک.

خلیل، هەوار نێروەیى، (2020)، ئیسلام و مۆدێرنیتە: ڤەکۆلینەکا شرۆڤەکارى دناڤبەرا ژێدەرێن ئیسلامى دگەل جاڤکانیێن مۆدێرنیتە دا، (جنگل، تهران).

خەلیل، هیوا مەجید (٢٠١٩)، چەند گوتارێک لەبارەى گەشەسەندنى سیاسى، (چاپخانەى هێڤى).

سالح، گوران ئيبراهيم (2013)، دۆزى کورد لە بازنەى پەیوەندیەکانى ئەمریکا و عیراق، ١٩٧٥-١٩٩٠، هەولێر.

التنزيلات

منشور

2024-03-31

كيفية الاقتباس

Khalil Tahir, H. . (2024). ڕەنگڤەدانا سیاسى یا بیردوزێن ناسیۆنالیزمێ ل سەر ناسیۆنالیزما کوردى. المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 13(1), 205–215. https://doi.org/10.25007/ajnu.v13n1a1668

إصدار

القسم

مقالات