چڕخال د ڤه‌گێرانا رومانێدا (ئالێ دى یێ پرێ) وه‌ك نموونه‌

المؤلفون

  • Mhsin A. Salih كلية اللغات, جامعة دهوك, دهوك, أقليم الكوردستان- العراق (تدريسي زائر في جامعة نوروز)
  • Dldar I. Ahmed كلية اللغات, جامعة دهوك, دهوك, أقليم الكوردستان- العراق

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v7n2a232

الكلمات المفتاحية:

زمانێ كوردی، چڕخال، رومان

الملخص

هونه‌رێ ڤه‌گێرانێ هه‌ر ل ده‌ستپێكا په‌یدابوونێ و هه‌تا نوكه‌ گه‌شه‌كرنه‌كا پێشچاڤ ب خۆڤه‌ دیتیه‌، ل گه‌ل وێ ڕه‌وتا پێشڤه‌چوونێ ره‌خنا ڤه‌گێرانێ ژى ب شێوه‌یه‌كێ زانستى لسه‌ر بنه‌مایه‌كێ ئه‌كادیمى پێشڤه‌چوو، ب تایبه‌ت ل سه‌ر ده‌ستێ هه‌ردوو قوتابخانه‌یێن فۆرمالیستێن روس و بونیادگه‌رێن فه‌ره‌نسى پێشكه‌فتنه‌كا لبه‌رچاڤ ب خۆڤه‌ دیت. ژ ئه‌گه‌رێ وێ پێشكه‌فتنێ، زانستێ ڤه‌گێرانێ لسه‌ر هه‌ردوو شه‌نگستێن هه‌بوونا چیروكێ و ئاوایێ گوتنا چیروكێ په‌یدابوو، وه‌ك ده‌رئه‌نجامه‌ك بۆ وێ ره‌نجا ل به‌رى هینگێ هاتیه‌ دان، ئه‌ڤجا هنده‌ك تێگه‌ه و میكانیزمێن ڤه‌گێرانێ یێن تازه‌ په‌یدابوون كو كاریگه‌ریه‌كا پێشچاڤ د بوارێ گه‌شه‌كرنا رومانێدا كر. چڕخال وه‌كو تێگه‌هه‌ك ژ تێگه‌هێن هونه‌رێ ڤه‌گێرانێ په‌یدابوو، مه‌به‌ست ژێ چركرنا گوشه‌نێرینا ڤه‌گێریه‌، واته‌ گوشه‌گیركرنا زانیاریێن وى د خاله‌كا چردا كو چارچوڤه‌یێ دیتنا ڤه‌گێرى بۆ رویدان و كه‌سایه‌تیێن به‌شدار د ناڤ رویداناندا سنوردار دكه‌ت، له‌وما چڕخال بوو تێگه‌هه‌كێ بنه‌ره‌ت ژ تێگه‌هێن گوتارا ڤه‌گێرانێ و شیا جهێ تێگه‌هێن دیتر بگریت، وه‌ك (بۆچوون، دیتن، گوشه‌نێرین) ب سالۆخدانا تێگه‌هه‌كێ كارپێكه‌رێ په‌یوه‌ندیدار ب ڤه‌گێرى و پروسا ڤه‌گێرانێ. ڤه‌كولین ل دویف رێبازا وه‌صفى – شرۆڤه‌كارى هاتیه‌ ئه‌نجامدان، په‌یكه‌رێ ڤه‌كولینێ ژ پێشه‌كى و دوو ته‌وه‌ران پێكدهێك، ته‌وه‌رێ ئێكێ لسه‌ر بنیاتێ نواندنا ڤه‌گێرانێ د چڕخالـێدایه‌ و ته‌وه‌رێ دووێ لسه‌ر جۆرێن چڕخالێیه‌ و ئه‌ڤ ڤه‌كولینه‌ ب چه‌ند ئه‌نجام و په‌راوێز و لیستا ژێده‌ران بدوماهیك دهێت.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

السيرة الشخصية للمؤلف

Dldar I. Ahmed، كلية اللغات, جامعة دهوك, دهوك, أقليم الكوردستان- العراق

هونه‌رێ ڤه‌گێرانێ هه‌ر ل ده‌ستپێكا په‌یدابوونێ و هه‌تا نوكه‌ گه‌شه‌كرنه‌كا پێشچاڤ ب خۆڤه‌ دیتیه‌، ل گه‌ل وێ ڕه‌وتا پێشڤه‌چوونێ ره‌خنا ڤه‌گێرانێ ژى ب شێوه‌یه‌كێ زانستى لسه‌ر بنه‌مایه‌كێ ئه‌كادیمى پێشڤه‌چوو، ب تایبه‌ت ل سه‌ر ده‌ستێ هه‌ردوو قوتابخانه‌یێن فۆرمالیستێن روس و بونیادگه‌رێن فه‌ره‌نسى پێشكه‌فتنه‌كا لبه‌رچاڤ ب خۆڤه‌ دیت. ژ ئه‌گه‌رێ وێ پێشكه‌فتنێ، زانستێ ڤه‌گێرانێ لسه‌ر هه‌ردوو شه‌نگستێن هه‌بوونا چیروكێ و ئاوایێ گوتنا چیروكێ په‌یدابوو، وه‌ك ده‌رئه‌نجامه‌ك بۆ وێ ره‌نجا ل به‌رى هینگێ هاتیه‌ دان، ئه‌ڤجا هنده‌ك تێگه‌ه و میكانیزمێن ڤه‌گێرانێ یێن تازه‌ په‌یدابوون كو كاریگه‌ریه‌كا پێشچاڤ د بوارێ گه‌شه‌كرنا رومانێدا كر. چڕخال وه‌كو تێگه‌هه‌ك ژ تێگه‌هێن هونه‌رێ ڤه‌گێرانێ په‌یدابوو، مه‌به‌ست ژێ چركرنا گوشه‌نێرینا ڤه‌گێریه‌، واته‌ گوشه‌گیركرنا زانیاریێن وى د خاله‌كا چردا كو چارچوڤه‌یێ دیتنا ڤه‌گێرى بۆ رویدان و كه‌سایه‌تیێن به‌شدار د ناڤ رویداناندا سنوردار دكه‌ت، له‌وما چڕخال بوو تێگه‌هه‌كێ بنه‌ره‌ت ژ تێگه‌هێن گوتارا ڤه‌گێرانێ و شیا جهێ تێگه‌هێن دیتر بگریت، وه‌ك (بۆچوون، دیتن، گوشه‌نێرین) ب سالۆخدانا تێگه‌هه‌كێ كارپێكه‌رێ په‌یوه‌ندیدار ب ڤه‌گێرى و پروسا ڤه‌گێرانێ. ڤه‌كولین ل دویف رێبازا وه‌صفى – شرۆڤه‌كارى هاتیه‌ ئه‌نجامدان، په‌یكه‌رێ ڤه‌كولینێ ژ پێشه‌كى و دوو ته‌وه‌ران پێكدهێك، ته‌وه‌رێ ئێكێ لسه‌ر بنیاتێ نواندنا ڤه‌گێرانێ د چڕخالـێدایه‌ و ته‌وه‌رێ دووێ لسه‌ر جۆرێن چڕخالێیه‌ و ئه‌ڤ ڤه‌كولینه‌ ب چه‌ند ئه‌نجام و په‌راوێز و لیستا ژێده‌ران بدوماهیك دهێت.

المراجع

په‌راوێز
1. ئه‌مین عه‌بدولقادر،(2012)، تیۆر و ته‌كنیكێن شرۆڤه‌كرنا رۆمانێ، (تیۆر، گوشێ نێرینێ، مونتاج، دیالۆك)، چاپخانا ره‌وشه‌نبیرى، هه‌ڤلێر، ل 36.
2. سیزا احمد قاسم‌،(1984)، بنا‌و الروایه‌، دراسه‌ مقارنه‌ لپلاپیه‌ نجیب محفوڤ، الهیئه‌ المصریه‌ العامه‌ للكتاب، القاهره، ص 130.
3. نه‌جم ئه‌ڵوه‌نى،(2011)، لێكۆلینه‌وه‌ى ڕه‌خنه‌ییى شیكارى له‌ باره‌ى رۆمانى كوردییه‌وه‌، چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى ئاراس، هه‌ولێر، ل 55.
4. ئه‌مین عه‌بدولقادر، تیۆر و ته‌كنیكێن شرۆڤه‌كرنا رۆمانێ، (تیۆر، گوشێ نێرینێ، مونتاج، دیالۆك)، ل41.
5. محمد القاضي و اخرون،(2010)، معجم السرديات، الطبعة الاولى، دار محمد علي للنشر، تونس، ص 67.
6. بختيار خدر دةرطةلَةيى،(2015)، التبئير السردي في روايات تحسين كرميانى، الطبعة الاولى، مطبعة تموز، دمشق، ص 19-20.
7. علي زعلة،(2015)، الخطاب السردي في روايات عبدالله الجفري، الطبعة الاولى، الانتشار العربي، بيروت، ص215.
8. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
9. جیرار جینیت وواین بوپ،(1989)، نڤریه‌ السرد من وجهه‌ النظر إلى التبئیر، ترجمة‌ ناجی مصطفى، الطبعة‌ الاولى، مطبعة‌ منشورات الحوار الاكادیمى الجامعی، دار الخطابى للطباعه‌ و النشر، دار البیضاء، ص65.
10. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص26.
11. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
12. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
13. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
14. هه‌مان ژێده‌ر، ل27.
15. جیرار جینیت،(1997)، خطاب الحكایه‌ (بحپ فی المنهج)، ترجمة‌ محمد معتصم، عبدالجلیل الازدی، عمر حلی، الطبعه‌ الپانیه‌، المجلس الاعلى للثقافة‌، القاهرة‌، ص179.
16. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص27.
17. به‌یان ئه‌حمه‌د حسێن ئامێدى،(2012)، گوشه‌نیگا له‌ رۆمانه‌كانى سه‌برى سلێڤانى دا، چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى شه‌هاب، هه‌ولێر، ل19.
18. محمد القاچی و اخرون، معجم السردیات، ص65.
19. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص27.
20. هه‌مان ژێده‌ر، ل28.
21. علی زعله‌، الخطاب السردی فی روایات عبدالله الجفری، ص217.
22. محمد القاچی وێخرون، معجم السردیات، ص 65-66.
23. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص28.
24. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
25. ئه‌مین عه‌بدولقادر، تیۆر و ته‌كنیكێن شرۆڤه‌كرنا رۆمانێ، (تیۆر، گوشێ نێرینێ، مونتاج، دیالۆك)، ل44.
26. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص28.
27. ئه‌مین عه‌بدولقادر، تیۆر و ته‌كنیكێن شرۆڤه‌كرنا رۆمانێ، (تیۆر، گوشێ نێرینێ، مونتاج، دیالۆك)، ل45.
28. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص28.
29. ئه‌مین عه‌بدولقادر، تیۆر و ته‌كنیكێن شرۆڤه‌كرنا رۆمانێ، (تیۆر، گوشێ نێرینێ، مونتاج، دیالۆك)، ل44.
30. الشریف حبیلة‌،(2010)، مكونات الخطاب السردی (مفاهیم نڤریه‌)، عالم الكتب الحدیپ، إربد، ص69.
31. هه‌مان ژێده‌ر، هه‌مان لاپه‌ره‌.
32. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص28.
33. الشریف حبیله‌، مكونات الخطاب السردی (مفاهیم نڤریه‌)، ص 69.
34. هه‌مان ژێده‌ر، ل69-70.
35. بختیار خدر ده‌رگه‌له‌یى، التبئیر السردی فی روایات تحسین كرمیانى، ص28.
36. هه‌مان ژێده‌ر، ل29.
37. ته‌حسین ناڤشكى،(2010)، ئالێ دى یێ پرێ، وه‌شانێن ئێكه‌تیا نڤێسه‌رێن كورد، چاپا ئێكێ، چاپخانا هاوار، دهوك. ل25.
38. هه‌مان ژێده‌ر، ل139.
39. هه‌مان ژێده‌ر، ل17.
40. هه‌مان ژێده‌ر، ل143-144.
41. هه‌مان ژێده‌ر، ل161-162.
42. هه‌مان ژێده‌ر، ل243-245.
43. هه‌مان ژێده‌ر، ل21-23.

التنزيلات

منشور

2018-06-20

كيفية الاقتباس

Salih, M. A., & Ahmed, D. I. (2018). چڕخال د ڤه‌گێرانا رومانێدا (ئالێ دى یێ پرێ) وه‌ك نموونه‌. المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 7(2), 160–167. https://doi.org/10.25007/ajnu.v7n2a232

إصدار

القسم

مقالات