ژێده‌رێن ڤه‌گێرانێن ابن بطوطه ى (م.779 مش/1378ز) ل دور روژهه‌لاتا ئیسلامى دپه‌رتووكا ویدا (رحله‌ ابن بطوطه)

المؤلفون

  • Kervan M. Ahmad كلية علوم الانسانية, قسم الجغرافيا. جامعة دهوك, دهوك - كوردستان - العراق
  • Dilveen M. Saeed كلية علوم الانسانية, قسم اللغة الكوردية. جامعة دهوك, دهوك - كوردستان - العراق

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v6n1a25

الكلمات المفتاحية:

ابن بطوطه، روژهه‌لاتا ئیسلامى، دیتنێن ابن بطوطه

الملخص

ئه‌ڤ لێكۆلینه‌ یا بناڤ ونیشانێن  ژێده‌رێن ڤه‌گێرانێن ابن بطوطه (م.779 مش / 1378 ز ) ل دور رۆژهه‌لاتا ئیسلامى دپه‌رتووكا ویدا (رحله‌ ابن بطوطه ) ئارمانج ژێ ئه‌وه‌ به‌ردانا تیرۆژكان ل سه‌ر گه‌شتا ئیبن به‌توته‌ى ئه‌ڤا ل چه‌رخێ (8مش / 14 ز ) پێرابووى و ب تایبه‌ت ل لایێ رۆژهه‌لاتا ئیسلامى یا خیلافه‌تا عه‌بباسى وخویاكرنا ژێده‌رێن وى یێن ته‌ڤگر ل دور وان ڤه‌گێرێن مێژوویى یێن بومه‌ ڤه‌گوهازتین دگه‌شتا خۆدا ودانه‌نیاسینا گرنگتر ژێده‌رێن ڤى گه‌روكى پالپشتى دانایه‌ سه‌ر ژ په‌رتووك و دیتنێن كه‌سانى و ڤه‌گێرێن زاره‌كى ژبلى چه‌ندین ژێده‌رێن نه‌نیاس . كلیلێن لێكۆلینێ : ئیبن به‌توته‌ ، گه‌شتـا مێژوویى ، ژێده‌رێن ڤه‌گیرانێ ، مێژوویا ئیسلامى .

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

أ . نامێن زانستى ولێكولینێن ئه‌كادیمى
محمد یوسف عمر عابد ،( 1986)، بلاد الشام فی رحلة ابن بطوطه ، رسالة‌ ماجستیر ( غیر منشورة‌ ) ، جامعة‌ ام القرى ، مكة‌.
ب. ژێده‌رێن ره‌سه‌ن ولاوه‌كى
ابراهیم احمد العدوی ، ابن بطوطه فی العالم الاسلامي ،(1954)، دار المعارف ، القاهرة‌ .
احمد بلال ،(2009)، اعلام وفاهیم قاموس علمی مختار وبسیط ، مكتبة‌ دار طلاس ، دمشق ، ط .
احمد مطلوب ،(1999)، الملامح الاقتصادیة فی رحلة‌ ابن بطوطه ، دار الشۆون الپقافیة العامة‌ ، بغداد ، ط1 .
احمد العوامري بك و محمد احمد جاد المولى ،(1933)، مهذب رحلة‌ ابن بطوطه ، المطبعه‌ الامیریة ، القاهرة‌ .
اغناطیوس یولیانوفتش كراتشكوفسكي ،(1978)، تاریخ الادب الجغرافي العرب ، ترجمة‌ ، صلاح الدین عثمان هاشم ، دار الغرب الاسلامي ، بیروت.
الازرقي ، ابی الولید محمد بن عبدالله ، بن احمد ( ت 250 ه / 864 م ) ،(1969)، اخبار مكة‌ وما جا‌و فیها من الاثار ، دار الاندلس ، بیروت ، ط3.
ابن بطوطه ، ابوعبدالله محمد بن علی بن عبدالله ، ( ت 779 ه / 1377 م ) ، رحلة ابن بطوطه ، تحقیق طلال حرب ، دار الكتب العلمیة‌ ، بیروت ، د/ ت .
ابن جبیر ، ابوالحسین محمد بن احمد الاندلسي ( ت 614 ه / 1217 م ) ، رحلة ابن جبیر ، تحقیق محمد زینهم ، دار المعارف ، القاهرة‌ ، د/ ت .
ابن حجر العسقلاني ، شهاب الدین علی احمد بن محمد ( ت 852 ه / 1448 م ) ،(1993)، الدرر الكامنة‌ فی اعیان المئة‌ الثامنة‌ ، دار الجیل ، بیروت.
حسن ابراهیم حسن ،(1964)، تاریخ الاسلام السیاسي والثقافي والدیني والاجتماعي ، مكتبة‌ النهضة‌ ، القاهرة‌، ط7 .
حسنی محمود حسین ،(1983)، ادب الرحلة‌ عند العرب ، دار الاندلس ، بیروت ،ط2 .
حسن عثمان ، منهض البحث التاریخي ، دار المعارف ، ط8 ، القاهرة‌ د/ ت .
حسین مؤنس ، ابن بطوطه ورحلتة ، دار المعارف ، القاهرة‌ ، د/ ت .
خیر الدین الزركلي،(1980)، الاعلام،دار العلم للملایین ، بیروت ، ط5.
الدینوري ، ابوحنیفة‌ احمد بن داود ( ت 282 ه / 895 م ) ،(2001)، الاخبار الطوال ، تحقیق عاصم محمد الحاج علی ، دار الكتب العلمیة‌ ، بیروت ، ط1.
الزبیدي،ابوالفیض محمد الدین محمد مرتضى (ت 1029 ه / 1791 م ) ، تاج العروس من جواهر القاموس ، دار لیبیا ، بنغاري، د/ت.
زكی محمد حسن ، الرحالهة المسلومن فی العصور الوسطى ، دار الرائد العربي ، بیروت ، د/ ت .
سلیمان فیاض،ابن بطوطه رحالة‌ الاسلام،( 1991 )،مركز الاهرام،القاهره‌ ، ط2.
شاكر خصباك ، ابن بطوطه ورحلتة ،(1971)، مطبعة‌ الاداب ، النجف.
شوقي ضیف ، المدارس النحویة ، دار المعارف ، القاهرة‌ ، ط7 ، د/ ت .
صبری محمد حسن،(1958)،الجغرافیون العرب،مطبعه‌ القضا‌ء،النجف.
صلاح الدین الشامی ،(1999)، الرحلة‌ عین الجغرافیا المبصرة‌ ، منشأة‌ المعارف ، الاسكندریة ،ط2 .
عبدالرحمن حمیدة‌ ،(1995)، اعلام الجغرافیین العرب ، مقتطفات من اثارهم ، دار الفكر ، دمشق ، ط2.
ابوعبید البكري ، عبدالله بن محمد ( ت 487 ه / 1094 م ) ،(1992)، المسالك والممالك ، تحقیق ادریان فان لیوفن واندري فیري ، دار العربیة‌ للكتاب،د/م .
عمر رضا كحالة‌ ،(1961)، ادب الرحلات ، بیروت.
عواطف عمر یوسف ،(1996)، الرحلات المغربیة‌ والاندلسیة‌ ، الریاچ .
فالتر هانتس ، المكاییل والاوزان الاسلامیة‌ ومایعادلها فی النظام المتری ، ترجمة‌ ، كامل العسلي ، د.م : د. ت .
ابو الفدا‌و ، عمادالدین اسماعیل بن محمد بن عمر ( ت 732 ه / 1331 م ) ،(1840)، تقویم البلدان ، تحقیق رینود وماك كوكین ، دار الطباعة السلطلنیه‌ ، باریس .
ابن فرحون ، محمد بن عبدالله بن محمد المالكی ( ت 799 ه / 1397 م ) ،( 2006 )، نصیحة‌ المشاور وتسلیة‌ المجاور ، تحقیق ، علی عمر ، مكتبهة الثقافة‌ الدینیة‌، القاهرة‌ ، ط1.
محمد حسن فهیم ،( 1989)، ادب الرحلات دراسة تحلیلیة‌ من منظور اثنوجرافی ، الكویت.
المقدسی ، شمس الدین محمد بن ابی بكر ( ت 381 ه / 991 م ) ،( 1987 )، احسن التقاسیم فی معرفه‌ الاقالیم ، تحقیق ، محمد مخزوم ، دار احیا‌و التراث العربي ، بیروت.
النعیمی ، عبدالقادر بن محمد ( ت 967 ه / 1570 م ) ،( 1990 )، الدراس في تاریخ المدارس ، تحقیق ، ابراهیم شمس الدین ، بیروت.
نقولا زیادة‌ ،( 1987 )، الجغرافیة‌ والرحلات عند العرب ، الشركة‌ العالمیة‌ للكتاب ، بیروت.
یاقوت الحموي ، شهاب الدین ابوعبدالله ( ت 626 ه / 1229 م ) ،(1977)، معجم البلدان ، دار صادر ، بیروت .
ج. ئینسكلوپیدیا
بروكلمان ، مادة‌ (ابن بطوطه) ، دائرة‌ المعارف الاسلامیة‌ ، ترجمهة ، احمد الشنتناوي واخرون ، ج1، بیروت ، د/ ت .
هیك ، مادة‌ (ذیبه‌ المهل) ، دائره‌ المعارف الاسلامیه‌ ، ترجمة‌ ، احمد الشنتناوي واخرون ، ج8 ، بیروت ، د/ ت .
د. روژنامه‌ وكوڤار
سعید عبدالفتاح عاشور ،(1981)، رحله‌ ابن بطوطه فی عالم المراة‌ ، مجلة‌ العربي الكویتیه‌ ، العدد 220 ، الكویت .
محمد عبدالله عنان ،(1981)، اعظم الرحل فی العصور الوسطى ، مجلة‌ العربي الكویتیة‌ ، العدد 270 ، الكویت .
الهوامش
(1) بۆ پتر پێزانینان ل دور ژیانا ( ابن جزى ) ، به‌رێ خوبده‌ ، لسان الدین الخطیب ، الاحاطة‌ فی اخبار غرناطة‌ ، 2/256- 257 ؛ ابن حجر العسقلاني ، الدرر الكامنة‌ فی اعیان المائة‌ الثامنة‌ ، (بیروت : 1992 ) ، 4/165 ؛ خیرالدین الزكلي ، الاعلام ، (بیروت : 1980 ) ، 7/3 .
(2) غه‌رناته‌ : ئێكه‌ ژكه‌ڤنترین باژێرێن هه‌رێما ( الجیزه ) یا ئه‌ندولسى ، ومه‌زنترین باژێرێ وێیه‌ ، ریباره‌ك دناڤدا دبوریت ب ناڤێ 0 ( الحداره‌) دهاته‌ نیاسین ، (4) فه‌رسخان (24 ) كم ژ باژێرى بیره‌ یێ دویره‌ ، هه‌روه‌سا دویریاتیا وێ ژ قورتبه‌ دبیته‌ ( 16.5) فه‌رسه‌خ ئانكو ( 98 ) كم ، وباژێره‌كى بازرگانى و روشه‌نبیرى یێ به‌رنیاسه‌ ، هه‌روه‌سا ل ده‌مه‌كى پایته‌ختا سه‌ره‌كى یا وه‌لاتى بوو ، بۆ پتر پێزانینان بزڤره‌ : یاقوت الحموی ، معجم البلدان ، 4 / 195 .
(3) بۆ پتر پێزانینا ل دور باژێرێ ته‌نجه‌ به‌رێ خۆبده‌ : یاقوت الحموی ، معجم البلدان ، 4/43 .
(4) رنده‌ : ئاسێگه‌هه‌كا خورته‌ ل هه‌رێما تاكرنا ل ئه‌ندولس ، دكه‌ڤیته‌ دناڤبه‌را ، ئه‌شبیلیه‌ و مه‌له‌قه‌ . بو پتر پێزانینان به‌رێ خوبده‌ : یاقوت الحموی ، معجم البلدان ، 3/73 .
(5) قوتابخانا ظاهریة : ئه‌ڤ قوتابخانه‌ ژلایێ شاه (ظاهر غازى ) كورى سولتان سه‌لاحه‌ددین ئه‌یووبى ڤه‌ هاتیه‌ ئاڤاكرن ، ل سالا (613 مش / 1216ز ) ، بو پتر پێزانینان بزڤره‌ : النعیمی ، الدراس فی تاریخ المدارس ، تحقیق ابراهیم شمس الدین ، (بیروت : 1990 ) ، 1/257 .
(6) ذیبه‌ المهل ، یان وه‌كى بناڤێ نوى دهێته‌ نیاسین نوكه‌ (مالدیڤ ) ، كومه‌له‌كا گزیرتێن مه‌رجانى یێن بچوكن ، دكه‌ڤنه‌ دناڤزه‌ریا هندیدا ، وژ 17 گزیرتێن جودا جودا پێكدهێت ، بو پتر پێزانینان بزڤره‌ : هیك : ماده‌ ژیبه‌ المهل ، دائره‌ المعارف الاسلامیة‌ ، ترجمة‌ احمد الشنتناوي واخرون ، (د.م : د.ت ) ، 9 / 436 .
(7) باژێرێ تیره‌ ، بلى كسرا ، متره‌ژى ، ژێده‌رێن جوگرافى و گه‌شتیارى ، چ پێزانینان ل دور وان ناده‌ن . بتنێ ئاماژه‌یا ناڤییه‌ ب گشتى .
(8) ژێده‌ران چ پێزانینن نه‌داینه‌ مه‌ ل دور ڤى كه‌سى .
(9) ل دور به‌هرام الدارمى و ابى حه‌فسى چ پێزانینن مه‌ دژێده‌راندا نه‌ دیتینه‌.

التنزيلات

منشور

2017-08-01

كيفية الاقتباس

Ahmad, K. M., & Saeed, D. M. (2017). ژێده‌رێن ڤه‌گێرانێن ابن بطوطه ى (م.779 مش/1378ز) ل دور روژهه‌لاتا ئیسلامى دپه‌رتووكا ویدا (رحله‌ ابن بطوطه). المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 6(1), 215–224. https://doi.org/10.25007/ajnu.v6n1a25

إصدار

القسم

مقالات