رێكێن جه‌ختكرنێ د دیالێكتا كرمانجیا سه‌ریدا (گۆڤه‌را به‌هدینی)

المؤلفون

  • Shler N. Ameen كولێژا زمانان، زانكویا دهوك, هه‌رێما كوردستانێ، عێراق

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v8n1a340

الملخص

د ڤێ لێكولینێدا كو ل ژێر ناڤێ (رێكێن جه‌ختكرنێ د دیالێكتا كرمانجیا سه‌ریدا (گۆڤه‌را به‌هدینی))یه‌، مه‌ هه‌ولدایه‌ تیروشكه‌كێ به‌رده‌ینه‌ سه‌ر رێكێن جه‌ختكرنێ، چونكی ئه‌ڤه‌ بابه‌ته‌كێ گه‌له‌ك گرنگه‌ و ب شێویه‌كێ به‌رفره‌ه د ئاخڤتنا روژانه‌دا بكاردهێت. سه‌ره‌رای گرنگی و به‌هایێ وێ د بوارێ زمانیدا،  به‌لێ د گۆڤه‌را به‌هدینیدا هه‌تا نهو چ لێكولینێن ئه‌كادیمی یێن تایبه‌ت ب ڤی بابه‌تیڤه‌ نه‌هاتینه‌ ئه‌نجامدان. لێكۆلین ل دویڤ ڕێبازا وه‌سفی هاتیه‌ ئه‌نجامدان و نموونێن وێ ژی ژ دیالێكتا كرمانجیا سه‌ری - گۆڤه‌را به‌هدینی هاتینه‌ وه‌رگرتن و مه‌ره‌ما مه‌ ژ ڤێ لێكولینێ دیاركرنا رێكێن جه‌ختكرنێیه‌ كا چه‌ند و چه‌وانن؟ هه‌تا چ راده‌كی پێگیریكرن، یان لادان ب یاسا و ده‌ستورێن رێزمانی دێ خزمه‌تا بابه‌تێ لێكولینێ كه‌ت.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

په‌راوێز
1. بۆ پتر پێزانینان ل دۆر جۆرێن هێزێ د ڕستێدا ب درێژی بنێره‌ گالب حسین علی: 1998: 42.
2. چیناواز ژ لایێ زاراڤه‌یڤه‌ ژ(چینی ده‌نگ) هاتیه‌ و ئاراستێ لڤینا ده‌نگیه‌ و ب بوچوونا قوتابخانا بریتانی كو (هالیدای، كوێرك) سه‌ركێشێن وێنه‌، دابه‌ش دوو جوران دبیت، چیناوازا (سه‌ره‌كی، لاوه‌كی). بۆ پتر پێزانینان بنێره‌عه‌بدولوه‌هاب خالید موسا: 2009: 81 – 107.
3. بۆ پتر پێزانینان ل دۆر دووباره‌كرنێ ب درێژی و ب تایبه‌ت ل سه‌ر ئاستێ فۆنۆلۆجی بنێره‌ عه‌بدوسه‌لام نه‌جمه‌دین عه‌بدوللا: 2012: 64 - 82 ب درێژی ل سه‌ر بابه‌تێ ناڤبری ئاخڤتیه‌، ژبه‌رڤێ ئه‌م ل ڤێرێ زێده‌تر به‌حس ناكه‌ین.
4. لارستا نه‌سیسته‌می ئه‌و جۆره‌ لارسته‌یه‌ كو وه‌كی لارستێن ئاسایی ژ گرێیه‌كا ناڤی و كاری پێكناهێت، به‌لكی ئێك ژ وان ڕۆنانه‌ كو وه‌كی قالبه‌كێ دیاركریه‌ و ژبه‌ركو ل گه‌ل لارسته‌كا دی یا سیسته‌می هاتیه‌ وه‌كی لارسته‌كا نه‌سیسته‌می ب ناڤ دكه‌ین.
5. د ڤێ لێكولینێدا مه‌ ره‌فتار ل گه‌ل (ه‌ڤه‌) كریه‌ وه‌كی موڕفیمه‌كا رێزمانی، چونكی به‌رامبه‌ری وێ (ه‌وه‌) د كرمانجیا ناڤه‌راستدا هه‌یه‌ و ب هه‌مان شێوێ (ه‌ڤه‌) ره‌فتارێ دكه‌ت، واتا رێزمانی دروست دكه‌ت، ئانكو دووباره‌كرن واتایه‌كا رێزمانیه‌، چونكی تێگه‌هێ كاری نه‌گۆهوڕیه‌.
6. بۆ پتر پێزانیان ل سه‌ر موڕفیما (ژی) بنێره‌: شلێر نایف ئه‌مین، موڕفیما (ژی) د گوڤه‌را به‌هدینیدا، گوڤارا زانكویا راپه‌رین، ژماره‌ (6)، به‌رگێ (3)، 2016، لا 59 – 72.
ژێده‌ر
1. احمد حسن فتح الله، (1990)، بكه‌ر وه‌ك به‌شێكی سه‌ره‌كی ڕسته‌ له‌ زمانی كوردی دا، نامه‌ی ماجستێر، كۆلیجی ئاداب، زانكۆی سه‌لاحه‌دین .
2. بائیز عومه‌ر ئه‌حمه‌د، (2005)، ده‌ربڕینی رێژه‌ له‌دایالێكتی ژورووی زمانی كوردیدا " گوڤه‌ری بادینی"، نامه‌ی دكتورا، كولیجی زمان زانكوی سه‌لاحه‌دین .
3. حاته‌م ولیا محه‌مه‌د، (2006)، په‌یوه‌ندییه‌ رۆنانییه‌كانى نواندنه‌ سینتاكسییه‌كان، نامه‌ى دكتورا، زانكوى سه‌لاحه‌دین، هه‌ولیر.
4. خلیل احمد العمایره‌، (1987)، فی التحلیل اللغوی (منهج وصفی تحلیلی وتگبیقه على التوكید اللغوی والنفی واسلوب الاستفهام)، الگبعه‌ الاولى، مكتب المنار، الاردن.
5. ره‌حمان ئیسماعیل حه‌سه‌ن كانه‌بی، (1998)، په‌یره‌وی فۆنیمه‌ ناكه‌رتییه‌كان له‌ زمانی كوردیدا، نامه‌ی دكتورا، كولیژی په‌روه‌رده‌ – ئیبن ڕشد، زانكوی به‌غدا.
6. زێرین خورشید سه‌لیم، (2012)، ئه‌لۆمۆڕف د زمانێ كوردیدا، چاپا ئێكێ، چاپخانا خانێ، دهوك.
7. ساجیده‌ عبدالله فه‌رهادی، (2013)، هه‌ندێ لایه‌نی رسته‌سازی زمانی كوردی، هه‌ولێر.
8. سانیا جه‌بار عه‌بوزه‌ید، (2013)، جهگورینا كه‌رستان د رستێدا (گوڤه‌را به‌هدینی)، ناما دكتورایێ، فاكه‌لتی ئاداب، زانكوی سوران.
9. شلێر نایف ئه‌مین، (2015)، فرێزێن ئه‌ركی د دیالێكتا كرمانجیا سه‌ریدا (گوڤه‌را به‌هدینی)، ناما دكتورایێ، كولێژا ئادابێ، زانكویا دهوك، دهوك .
10. شلێر نایف ئه‌مین، (2016)، مۆڕفیما (ژی) د گوڤه‌را به‌هدینیدا، گوڤارا زانكویا راپه‌رین ژماره‌ (6)، به‌رگێ (3). لا 59 – 72.
11. شێرزاد سه‌بری عه‌لی، (2015)، واتایا بابه‌تی د مانشێتێن ڕوژنامه‌یاندا ڕوژنامه‌یا (وار) وه‌ك نموونه‌، گوڤارا زانكویا دهوك، په‌ربه‌ندا (18) ژماره‌ (1)، لا (45 – 71).
12. شێرزاد سه‌بری عه‌لی، (2013)، رازیكرن د گوتارا ڕامیاریدا (ڤه‌كولینه‌كا پراگماتیكی)، چاپا ئێكێ، چاپخانا پارێزگه‌ها دهوكێ، دهوك.
13. صادق بها‌و الدین ئامیدی، (1987)، رێزمانا كوردی (كرمانجی یا ژوری و ژێری یا هه‌ڤبه‌ركرى)، چاپا ئێكێ.
14. عه‌بدولواحید موشیر دزه‌یی، (2012)، شێواز و پراكماتیك، هه‌ولێر.
15. عه‌بدوسه‌لام نه‌جمه‌دین عه‌بدوللا، (2012)، شڕۆڤه‌كرنا زمانێ ڕیكلامان، ناما دكتورا، فاكه‌لتی ئاداب، زانكویا سوران.
16. عه‌بدولوه‌هاب خالید موسا، (2009)، هێز و ئاوازه‌ له‌ دیالێكێ كوردیی ژووروودا، هه‌ولێر.
17. گالب حسین علی، (1998)، هه‌ندێ لایه‌ن له‌ په‌یوه‌ندی نێوان ڕسته‌ و واتا له‌ كوردیدا، نامه‌ی دكتورا، كولیجی ئاداب، زانكوی سه‌لاحه‌دین.
18. محمد علی الخولی، (1987)، الاصوات اللغویه‌، الگبعه‌ الاولى، الریاچ.
19. محه‌مه‌د مه‌عروف فه‌تاح، (2011)، زمانه‌وانی، چاپی سێیه‌م، چابخانه‌ی حاجی هاشم، هه‌ولێر.
20. كاروان عومه‌ر قادر، (2006)، رسته‌ی باسمه‌ند له‌ زمانی كوردیدا (به‌ كه‌ره‌سته‌ی دیالێكێ كرمانجی خواروو)، نامه‌ی ماسته‌ر، كولێژی زمان، زانكوی سلێمانی.
21. كه‌وسه‌ر عه‌زیز ئه‌حمه‌د گه‌لالی، (2006)، جووته‌ وشه‌ی لێكدراو له‌ زمانی كوردیدا، چاپی یه‌كه‌م، ده‌زگای ئاراس، هه‌ولێر.
22. كه‌مال میراوده‌لی، (2007)، فه‌رهه‌نگی رێزمانی كوردی، چاپی یه‌كه‌م، مه‌ڵبه‌ندی كوردولوجی، سلێمانی.
23. نازه‌نین جه‌لال ئه‌حمه‌د، (2004)، وشه‌ی لێكدراو له‌ دیالێكتی كرمانجی خوارووی زمانی كوردیدا (له‌ ڕۆی ڕوخسارو و ناوه‌ڕۆكه‌وه‌ )، نامه‌ی دكتورا، كولێجی په‌روه‌رده‌ ـ ئیبن روشد، زانكوی به‌غدا، به‌غدا.
24. هادی نهر، التراكیب اللغویه‌، (2004)، دار الیازوری العلمیه‌ للنشر والتوزیع، عمان، الاردن.
25. وریا عومه‌ر ئه‌مین، (2004)، چه‌ند ئاسویه‌كی تری زمانه‌وانی، به‌رگی یه‌كه‌م، ده‌زگای چاپ و به‌لاوكردنه‌وی ئاراس.
26. ویله‌رم ساكستون، (2009)، رێزمانا كوردی یاكورمانجی- د گه‌ل هنده‌ك ده‌قێن خواندنێ، وه‌رگێران فاخر عمر محمد، دهوك.
27. Trask, R.L (1993) A Dictionary of Grammatical Terms in Linguistics, London : Roultedg.
ژێده‌رێ نموونان
28. عسمه‌ت محه‌مه‌د به‌ده‌ل، (2006)، خه‌ونه‌كا بنه‌فشی (كورته‌ چیروك)، چاپا ئێكێ، چاپخانا هاوار، دهوك.
29. عسمه‌ت محه‌مه‌د به‌ده‌ل، (2005)، داویا شه‌رڤانه‌كی (رومان)، چاپا ئێكێ، دهوك.

التنزيلات

منشور

2019-03-31

كيفية الاقتباس

Ameen, S. N. (2019). رێكێن جه‌ختكرنێ د دیالێكتا كرمانجیا سه‌ریدا (گۆڤه‌را به‌هدینی). المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 8(1), 507–518. https://doi.org/10.25007/ajnu.v8n1a340

إصدار

القسم

مقالات