ره‌نگڤه‌دانا لێكچواندنا ره‌وان د ناڤ دیوانا هوزانڤان (هادى)دا

المؤلفون

  • Abo Obaid A. Ziyab كلية اللغات, قسم اللغة الكوردية, جامعة نوروز, دهوك, أقليم الكوردستان, - العراق
  • Halima Kh. Abdullah كلية الأداب,قسم الكوردي، جامعة دهوك, دهوك - كوردستان - العراق

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v6n2a69

الكلمات المفتاحية:

زمانێ كوردى، لێكچواندنا ڕه‌وان، دیوانا هوزانڤان هادى

الملخص

      ئه‌ڤ ڤه‌كولینا لبه‌رده‌ست بناڤ و نیشانێ (ره‌نگڤه‌دانا لێكچواندنا ڕه‌وان دناڤ دیوانا هوزانڤان (هادى))ى دایه‌. بێ گومان گه‌له‌ك نڤیسین هه‌نه‌ كو لدۆر بابه‌تێ ره‌وانبێژى بشێوه‌یه‌كێ گشتى و لسه‌ر جورێن ره‌وانبێژیێ ب تایبه‌تى رونبێژیێ هاتینه‌ ئه‌نجامدان و هوزانێن هوزانڤانان لدویڤ ئه‌وان جوران ب ره‌نگه‌كێ كێم و تاك هاتینه‌ شروڤه‌كرن؛ به‌لێ ئه‌ڤ ڤه‌كولینه‌ پێكوله‌كه‌ بۆ ده‌رخستن و شروڤه‌كرنا هه‌مى هوزانێن دیوانا ناڤبرى (ژبلى هوزانێن ب زمانێن عه‌ره‌بى و توركى) ژلایێ ب كارئینانا لێكچواندنا ره‌وانڤه‌. چوارچوڤێ ڤه‌كولینێ پێكهاتیه‌ ژ پێشه‌كییه‌كێ و سه‌ره‌بابه‌تێن گرێداى ب زانستێ ره‌وانبێژیێ، ئه‌و ژى برێتینه‌ ژ پێناسه‌ و دابه‌شكرنێن زانستێ ره‌وانبێژى، پشكێن ره‌وانبێژى، ره‌گه‌زێن رونبێژیێ، لێكچواندن چه‌مك و پێناسه‌، ره‌گه‌ز و پێكهاتێن لێكچواندنێ، گرنگى و جورێن لێكچواندنێ هه‌روه‌سان پراكتیكرن و ده‌رخستنا لێكچواندنا ڕه‌وان دناڤ دیوانا (هادى)یدا، دوماهیا ڤه‌كولینێ ب ئه‌نجام ب دیاركرنا هنده‌ك خالان هاتیه‌ تمامكرن. ئه‌ڤ ڤه‌كولینه‌ لدویڤ هه‌ر دوو رێبازێن وه‌سفى و شروڤه‌كارى هاتیه‌ په‌یره‌وكرن.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

په‌راوێز
1 ـ عه‌بدولسه‌لام سالار عه‌بدولره‌حمان، هونه‌رى ره‌وانبێژى ل شیعرى (نالى) دا، نامه‌ى ماسته‌ر، زانكوى سلێمانى، كولیژى زمان، 2000، ل 3.
2 ـ محمد احمد قاسم و محى الدین دیب، علوم البلاغه‌ البدیع والبیان و المعانى، الگبعه‌ الاولى، مگبعه‌ المۆسسه‌ الحدیپه‌ اللكتاب، گرابلس، لبنان، 2008، ص 8.
3 ـ شكرالله‌ بابان، فرهنگ فارسى ـ كوردى، چاپ اول، انتشارات كردستان، تهران، 1382 ه. ش، ص 55.
4 ـ ابى العباس محمدبن یزیدالمبرد، البلاغه‌، تحقیق رمچان عبدالتواب، الگبعه‌ الپانیه‌، مكتبه‌ الپقافه‌ الدینیه‌، القاهره‌، 1985، ص6.
5 ـ الاخچر جمعى، اللفڤ و المعنى فى التفكیر النقدى و البلاغى عند العرب، من منشورات اتحاد الكتاب العرب، دمشق، 2001، ص135.
6 ـ ابو یعقوب السكاكى، مفتاح العلوم، المگبعه‌ الادبیه‌، القاهره‌، 1317 ه، ص 11.
7 ـ د. سیروس شمیسا، بیان و معانى، ویرایش دوم، چاپخانه‌ تابش، نشر میترا، تهران، 1384 ه. ش ، ص 17.
8 ـ عه‌زیز گه‌ردى، ره‌وانبێژى ل ئه‌ده‌بى كوردیدا، به‌رگى یه‌كه‌م، رونبێژى، چاپخانا جاحڤ، به‌غدا، 1972، ل 18.
9 ـ مه‌سعود یاسین چه‌لكى، رولێ هونه‌رێن رونبێَژیێ د چێكرنا وینێ هوزانێ كوردیدا، چاپخانه‌ى حاجى هاشم، بلاوكردنه‌وه‌ى ئه‌كادیمیاى كوردى، هه‌ولێر 2012، ل 36.
10 ـ دكتر كامل احمد نژاد، معانى و بیان، چاپ اول، چاپ خاشع، انتشارات زوار، تهران، 1382 ه، ش، ص 14.
11 ـ مبر جلال الدین كزازى، بیان زیبا شناسى سخن پارسى، چاپ هشتم، نشر مركز، تهران، 1387، ه. ش، ص 40.
12 ـ د. سیروس شمیسا، بیان، چاپ سوم، نشر میترا، تهران، 1385، ه. ش، ص 98.
13 ـ سیما داد، فرهنگ اصگلاحات ادبى، چاپ دوم، چاپ دید اَور، انتشارات مروارید، تهران، 1378 ه. ش ص 133.
14 ـ موحسین ئه‌حمه‌د مسته‌فا گه‌ردى، به‌هارى ره‌وانبێژى (واتاناسى، رونبێژى، جوانكارى) چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى نارین، هه‌ولێر، 2013، ل 121.
15 ـ میر جلال الدین كزازى، بیان زیبا شناسى سخن پارسى، ص 84 ـ 88.
16 ـ د. خسرو فرشید ورد، درباره‌ ادبیات و نقد ادبى (جلد دوم) چاپ دوم، چاپخانه‌ سپهر انتشارات امیر كبیر، تهران، 1378، ه. ش، ص 472.
17 ـ عبدلخالق پرهیزى، بیان، چاپ اول، چاپخانه‌ سحاب، كتاب زمان، تهران، 1385، ه. ش، ص 37.
18 ـ مه‌سعود یاسین جه‌لكى، رولێ هونه‌رێن رونبێَژیێ د چێكرنا وینێ هوزانێ كوردیدا، ل 61.
19 ـ دكتر كامل احمد نژاد، معانى و بیان، ص 31 ـ 32.
20 ـ د. سیروس شمیسا، بیان و معانى، ص 47 ـ 49.
* ـ هه‌ژى ئاماژه‌پێدانێیه‌، ته‌ڤایا نموونێن هوزانی بۆ پراكتیزه‌كرنا ئه‌ڤێ ڤه‌كولینێ هاتینه‌ ده‌ست نیشانكرن، ژ (دیوانا هادى، به‌رهه‌ڤكرن و ده‌رهێنانا:ته‌حسین ئیبراهیم دوسكى، چاپا ئێكێ، چاپخانا خانى، وه‌شاندنا ده‌زگه‌هێ سپیرێز، 2007)هاتینه‌ وه‌رگرتن.
لیستا ژێده‌ران
1ـ په‌رتووك:
أ ـ ب زمانێ كوردى:
1ـ ته‌حسین ئیبراهیم دوسكى، دیوانا هادى، چاپا ئێكێ، چاپخانا خانى، وه‌شاندنا ده‌زگه‌هێ سپیرێز، 2007،.
2ـ عه‌زیز گه‌ردى، ره‌وانبێژى ل ئه‌ده‌بى كوردیدا، به‌رگى یه‌كه‌م، رونبێژى، چاپخانا جاحڤ، به‌غدا، 1972.
3ـ مه‌سعود یاسین چه‌لكى، رولێ هونه‌رێن رونبێَژیێ د چێكرنا وینێ هوزانێ كوردیدا، چاپخانه‌ى حاجى هاشم، بلاوكردنه‌وه‌ى ئه‌كادیمیاى كوردى، هه‌ولێر 2012.4
4ـ موحسین ئه‌حمه‌د مسته‌فا گه‌ردى، به‌هارى ره‌وانبێژى (واتاناسى، رونبێژى، جوانكارى) چاپى یه‌كه‌م، چاپخانه‌ى نارین، هه‌ولێر، 2013.
ب ـ ب زمانێ عه‌ربى:
5 ـ ابو یعقوب السكاكى، مفتاح العلوم، المگبعه‌ الادبیه‌، القاهره‌، 1317 ه.
6ـ ابى العباس محمدبن یزیدالمبرد، البلاغه‌، تحقیق رمچان عبدالتواب، الگبعه‌ الپانیه‌، مكتبه‌ الپقافه‌ الدینیه‌، القاهره‌، 1985.
7 ـ الاخچر جمعى، اللفڤ و المعنى فى التفكیر النقدى و البلاغى عند العرب، من منشورات اتحاد الكتاب العرب، دمشق، 2001.
8ـ محمد احمد قاسم و محى الدین دیب، علوم البلاغه‌ البدیع والبیان و المعانى، الگبعه‌ الاولى، مگبعه‌ المۆسسه‌ الحدیپه‌ اللكتاب، گرابلس، لبنان، 2008.
ج ـ ب زمانێ فارسى:
9 ـ خسرو فرشید ورد (د)،درباره‌ ادبیات و نقد ادبى (جلد دوم) چاپ دوم، چاپخانه‌ سپهر انتشارات امیر كبیر، تهران، 1378، ه.ش
10 ـ سیروس شمیسا (د)، بیان، چاپ سوم، نشر میترا، تهران، 1385، ه.ش.
11 ـ سیروس شمیسا (د)، بیان و معانى، ویرایش دوم، چاپخانه‌ تابش، نشر میترا، تهران، 1384 ه.ش.
12 ـ سیما داد، فرهنگ اصگلاحات ادبى، چاپ دوم، چاپ دید اَور، انتشارات مروارید، تهران، 1378 ه.ش.
13 ـ شكرالله‌ بابان، فرهنگ فارسى ـ كوردى، چاپ اول، انتشارات كردستان، تهران، 1382 ه.ش.
14 ـ عبدلخالق پرهیزى، بیان، چاپ اول، چاپخانه‌ سحاب، كتاب زمان، تهران، 1385، ه.ش.
15ـ كامل احمد نژاد (د)، معانى و بیان، چاپ اول، چاپ خاشع، انتشارات زوار، تهران، 1382 ه.ش.
16 ـ مبر جلال الدین كزازى، بیان زیبا شناسى سخن پارسى،چاپ هشتم، نشر مركز، تهران، 1387ه.ش
2 ـ نامه‌یێن ئه‌كادیمى:
17ـ عه‌بدولسه‌لام سالار عه‌بدولره‌حمان، هونه‌رى ره‌وانبێژى ل شیعرى (نالى) دا، نامه‌ى ماسته‌ر، زانكوى سلێمانى، كولیژى زمان، 2000.

التنزيلات

منشور

2017-06-26

كيفية الاقتباس

Ziyab, A. O. A., & Abdullah, H. K. (2017). ره‌نگڤه‌دانا لێكچواندنا ره‌وان د ناڤ دیوانا هوزانڤان (هادى)دا. المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 6(2), 405–422. https://doi.org/10.25007/ajnu.v6n2a69

إصدار

القسم

مقالات