سەرهلدانا ئادارا ١٩٩١ێ د رۆژنامەیا (جمهورییەت) یا تورکى دا

المؤلفون

  • Welid Ahmed Abdulrazaq Department of History, College of Education Construction ، Duhok University, Duhok, Kurdistan Region, Iraq
  • Salah Mohammed Salim Mahmoud Department of History, College of Basic Education, Duhok University, Duhok, Kurdistan Region, Iraq

DOI:

https://doi.org/10.25007/ajnu.v13n2a1749

الكلمات المفتاحية:

ڕۆژناما جمهوریەت، سەرهلدانا ئادارا ١٩٩١ێ، کوردستانا عیراقێ، بەرەیێ کوردستانى، کوردستانا عیراقێ.

الملخص

رۆژناما جمهورییەت دهێتە هژمارتن ئێك ژ كەڤنترین رۆژنامێن نەفەرمی د دیرۆكا رۆژنامەگەرییا كۆمارا توركیادا، كو خۆدان پێگەهەكێ‌ جەماوەری یێ‌ بەرفرەهە ژلایێ‌ خواندەڤان و هەبوونا دەستەیەكا نڤێسەرێن ناڤدارڤە. رۆژنامە خۆدان دیرۆكەكا درێژە و ب ئاوایەكێ‌ رۆژانە هەتا نها وەشانا وى‌ یا بەردەوامە. ب درێژاهیا دیرۆكا خۆژی رۆژناما جمهورییەت گرنگی ب كێشا كوردیدایە و ل دستپێكێ‌ هەتا چارێكا دووماهیێ‌ ژ چەرخێ‌ بیستێ‌ هەلویستێ‌ ئەوێ‌ ل بەرامبەر كێشا كوردی ل سەر هێلا حكوومەتێ‌ بوویە. ل دەستپێكا سالێن نوتان و ب تایبەت پشتی سەرهلدانا 1991ێ‌ ل هەرێما كوردستانێ‌، رۆژناما جمهورییەت ب ئێكجاری بەرێ‌ خۆ دایە رۆمالكرنا پێشهاتێن گرێدایی ب كوردستانا عیراقێڤە و ب ئاوایەك بەرفرەه و جاران وەك نۆچە و جاران وەك هەلویست و شرۆڤەكرن، بوویەرێن گرێدایی ب كوردستانێ‌ ڤەگۆهاستینە ناڤ بەرپەڕێن خۆ.

رۆژنامێ گرنگى ب سەرهلدانا ١٩٩١ێ و دەرئەنجامێن وێ دایە، ژ وانا کۆچا ملیۆنى، کو رۆژنامێ رۆلەکێ گرنگ گێرایە د گەهاندنا تراژیدیا ملەتێ کورد بۆ تورکیا و جیهانێ، و ل گەل دەرکەتنا بریارا ٦٨٨ و دانانا هێلا ٣٦، رۆژنامێ گرنگى ب ڤەگۆهاستنا بابەت و بوویەرێن کوردستانێ، ل گەل ڤەگۆهاستنا هەلویستێن هەرێمى و نێڤدەولەتى و وان شرۆڤەکرن و گۆتارێن گرێدایی کوردستانێ، رۆژنامێ بوویەر ڤەگۆهستینە ب ئاوایەک بێلایەن، لێ ل گەل گوهۆڕینا حکوومەت و سەرۆک کۆمارێن تورکیا هەلویستێ رۆژنامێ ژى گوهۆڕین بخۆڤە ددیت. ب ئاوایەکێ گشتى و دەربارەى کوردستانێ هەلویستێ رۆژنامێ یێ نووچەیی بوویە و نوینەراتیا بۆچوونا حکوومەتێ نەدکر.

التنزيلات

بيانات التنزيل غير متوفرة بعد.

المراجع

ژێدەر:

ئێک:نامێن زانکۆیێ:

- ب زمانێ کوردى

ئاراس عەبدولرەحمان مستەفا(2008): راپەرینی ئاداری 1991 ل باشووری كوردستان، نامەی ماستەر، كولیژی زانستە كومەلایەتیەكان، زانكوی كویە.

هەلكەفت عبدالواحد صالح(2022): پێشهاتێن سیاسی ل كوردستانا عیراقێ‌ 5ی ئادارا 1991-1ی گۆلاانا 1994، نامەیەكە هاتییە پێشكێشكرن بۆ جڤاتا كولیژا زانستێن مرۆڤایەتی، زانكۆیا دهوك.

- ب زمانێ عەرەبى

مريوان ابراهيم عبدالله(2015): المفاوضات بين الحكومة العراقية و الحركة الكردية في العراق 1968-1991م، رسالة ماجستر، كلية الاداب، جامعة المنصورة، مصر.

دوو: پەرتووک

- ب زمانێ کوردى

چارلز تریب(2013):چەند لاپەرەیەك لە مێژووی عێراق، و: محەمەد حوسێن ئەحمەد و عەبدولقادر كەلهور، چ3، چاپخانەی رۆژهەلات، هەولێر.

فیبی مار(2011):مێژووی نوێی عیراق، و: حەمە شەریف حەمە غەریب و شێركو ئەحمەد حەوێزی، چاپخانەی رۆژهەلات، هەولێر.

هاورێ‌ قادر رەسول(1994):لێكولینەوەیەك لە سەر راپەرینەكەی بەهاری 1991ی باشووری كوردستان، لە بلاوكراوەكانی بنكەی كوردولوژی لە هاندەران، هولەندا.

یوسف محمد یوسف(2020):پارتی گەلی دیموكراتی كوردستان 1981-1992، چاپخانا هیڤی، هەولێر.

- ب زمانێ توركى

Nuri Inuğu(1992): Türk Basın Tarihi. Istanbul.

Aysun Köktene,(2004):Bir Gazetenin Tarihi :Cumhuriyet. Istanbul.

Sami karaören(1999):cumhuriyet yolunda Yunus Nadi,Ankara.

سێ: بەلگەنامە

- ب زمانێ عەرەبى

وثائق الجبهة الكردستانية العراقية، مطبعة خبات، 1988.

چار:گۆڤار

- ب زمانێ تورکى

Ayşe Kaya, Cumhuriyet Gazetesi’nin Kuruluşundan Günümüze Kısa Tarihi, İletişim fakültesi desrgisi,Sayı (1),2012.

پێنج: رۆژنامە

- ب زمانێ تورکى

Cumhuriyet,7/5/1924:1.

Cumhuriyet,6/3/1991: 23901.

Cumhuriyet,7/3/1991: 23902.

Cumhuriyet,8/3/1991: 23903.

Cumhuriyet,9/3/1991: 23904.

Cumhuriyet,10/3/1991: 23905.

Cumhuriyet,11/3/1991: 23906.

Cumhuriyet,12/3/1991: 23907.

Cumhuriyet,13/3/1991: 23908.

Cumhuriyet,14/3/1991: 23909.

Cumhuriyet,16/3/1991: 23911.

Cumhuriyet, 20/3/1991: 23915.

Cumhuriyet, 23/3/1991: 23918.

Cumhuriyet, 27/3/1991: 23922.

Cumhuriyet, 29/3/1991: 23924.

Cumhuriyet,30/3/1991: 23925.

التنزيلات

منشور

2024-06-30

كيفية الاقتباس

Ahmed Abdulrazaq, W., & Mohammed Salim Mahmoud, S. (2024). سەرهلدانا ئادارا ١٩٩١ێ د رۆژنامەیا (جمهورییەت) یا تورکى دا. المجلة الأكاديمية لجامعة نوروز, 13(2), 82–93. https://doi.org/10.25007/ajnu.v13n2a1749

إصدار

القسم

مقالات